(fragmentos)
Con abraio crían ás veces
que chegaría a existir
a utopía libertaria
e ás veces crían que non,
aínda con máis abraio…
Era entón a Galicia anarquista
unhas cantas vivendas obreiras
como mapoulas moi abertas
nos barrios proletarios das Atochas,
unha casoupa clandestina en Cea
sobre as raíces do fento dentabrú,
unhas humildes moradas campesiñas
con liques de Badiña ou de Marselle,
onde non había moito que comer,
mais tampouco poder.
Era a Galicia corsaria sen estado,
nin deus nin amo de dentro nin de fóra,
luz e vida por Elviña e por Monelos,
resplandores sobre o abismo pola Silva,
ateneos nos Castros e nas Quintas
espertares no extremo das corbeiras,
leccións contra poder e servidume,
libres de imaxinar o que quixer,
libres para facer o que se pensa.
Porque non nos deixan cruzar os regos
cruzaremos os océanos, pensaban.
Non puido ter esperanza sen medo
nin medo sen esperanza María Bello Paz,
empacando peixe no porto d’A Coruña
ata a hora en que os poderes de xullo
bateron resistencias de mulleres
como pescadas que lesen a Spinoza
onde eu ámote anarquista ou morte.
Porque non nos deixan cruzar os ríos
cruzaremos os mares, está claro.
Así quizáis pensaba Teresa Varela Calviño,
sindicando xoubas no porto d’A Coruña
ata ser baleada polo chumbo de outubro,
a revolución na patela e a patela na cabeza
e o peixe despezado, destripado e empacado
polas mans nunca inertes da proletaria morta,
pois nos foxos comunais eu anarquista ámote.
Porque non nos deixan cruzar en barco
cruzaremos en latas de sardiñas.
Lares de María Otero e de Alicia Dorado,
refuxios coruñeses das Atochas,
Atocha Alta, Atocha Baixa, Monte Alto,
atochas nas alpargatas abatidas a balazos,
viúvas vermellas de mariñeiros sen mar,
presaxios de panadeiros sen pan,
abismos de albaneis sen andamios,
o pasado docemente selado con carimbo
de caucho e tinta azul,
o presente fuxindo clandestino,
o futuro purgando amargamente
e amargamente abortado con augardente alemá.
Morada de María de Allariz, Atocha Alta,
trinta e tres anos e morta con tres máis,
sen contar nenos feridos no masacre,
cantando a Internacional a berro aberto
como quen entra no inferno proclamando
utopías contra a angustia do fascismo.
Porque as crónicas non foron escritas
con tinta, senón co fío das costureiras
e a verdade na punta dunha agulla.
Alí foi a última vez que se viviu a vida
iluminando a loita con tanta liberdade,
pois ámote anarquista, última luz e ponte.
Faiado de Alicia en Villa Rosalía,
Rúa do Carme e vintecinco anos,
preguntou quizais Fournarakis a Acebedo,
pouco antes de morrer os dous a tiros:
– ¿Sabes que o nome da túa compañeira
significa a verdade en lingua grega?
– O nome da compañeira significa a verdade
en todos os idiomas do mundo, contestou.
– Pois a verdade vai morrer axiña,
terciou Alicia, e os tres máis outro
feneceron acribillados ante a última verdade,
e ámote alí anarquista iluminando aos libres.
Redada ao pé do premonitorio Matadoiro:
asalto a tiros infiltrándose polas espirais
sinuosas da delación nas sombras.
Á fin torturados, paseados, fusilados,
Brazo y Cerebro, Espartaco, Nervio,
Sin Dios ni Patria, Ni Dios ni Fronteras,
portugueses do grupo Inadaptables,
Germinal, Ideal, Intransigentes,
CNT, FAI, ningún deles sabería nunca
que Durruti morrería no Ritz.
Así se perecía n’A Coruña libertaria
dende 1936, data do último Medulio.
Porque non nos deixan cruzar a rúa real
cruzaremos a cidade imaxinada.
Ocultáronnos ás mulleres máis libres
e sen embargo fórano ata a fin.
Din que algunhas morreron por amor
aos anarquistas que agachaban,
o que é morrer tamén muller e ácrata.
Borráronas da historia e non obstante
setenta anos despois hai quen as ama.
Sardiñas para elas e unha libra de cereixas
vermellas como a súa primavera libertaria
e para sempre ámote anarquista ou nada.
[ Claudio Rodríguez Fer ]
Texto tirado da publicación «O resplandor das Atochas», nº único publicado pola Comisión pola Recuperación da Memoria Histórica de A Coruña, en memoria dos anarquistas asasinados en xullo de 1937 no bairro das Atochas.